Peşinen söyleyeyim ki; seçime girebilen siyasi partilerin hepsi kazandı: niye mi?
Yetmiş sekiz yıllık demokrasi serüvenimizin en önemli evresi olan seçimlere dönüp baktığımızda; seçim sonrası partilerde etkili ve yetkililer hep bir ağızdan “Biz kazandık!” demiyorlar mı?
2018 cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinde de aynı lafları değişik ifade şekliyle görmüş olduk.
Mağlubiyeti de zafer gibi ifade etmek de ayrı bir siyasi maharet işidir: tebrik etmek lâzım!
Bakalım seçimi kim kazanmış?
2018 yılı CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ
Bir evvel ki seçime göre 3.674.628 kişi yeni seçmenimiz olmuş. Bunlar; bu dönem de oy kullanma hakkını elde eden kişiler. Yani, yaş sınırını dolduran gençler ve göçmen statüsünden vatandaşlığa geçenler/Suriyeliler, Afgan mülteciler…
Seçime katılma oranı ise; neredeyse yüzde 12 artmış. Çok önemsenecek bir rakam! Ancak yine de % 13.76 lık bir kesimin seçimi önemsemediği veya başka bir gerekçe ile sandık başına gitmediği görülmekte. Bu sayı ise; 8.178.025 kişi.
Az buz değil! Adeta birçok ülkenin nüfusundan fazla.
Oy vermeye gidip gitmemek vatandaşın iradesine bırakıldığı için, ortaya bu tablo çıkıyor.
Ama oy vermemiş kişinin “yönetimden, yönetimin uygulamalarından şikayet etmesi” ise ne kadar doğrudur ki, bu da tartışılır. Tıpkı her seçim sonrası “ elim kırılsaydı da oy vermeseydim” diye duyduğumuz sözler gibi.
Peki bu seçimin kazananı kim? Kullanılan geçerli oyların % 52,59 oy oranı ile 12 nci cumhurbaşkanımız Sn. Recep Tayyip Erdoğan dır. 2014 yılı seçimine göre % 0.8 lik bir oy artışı ile seçimi göğüsledi. Ancak bu seçimde Cumhur ittifakında yer alan partilerden Büyük Birlik Partisi tabanının Tayyip beye oy verip vermediğini tespit etmek zor ama, % 11.10 luk bir MHP desteğinin, barajın ilk turda aşmasına yardım ettiği de bir gerçek! Çünkü: Seçimde Tayyip beyi destekleyen MHP’nin milletvekili seçiminde aldığı % 11.10 luk oyu düşersek, Tayyip beyin oy oranı % 41.49’a düşer ki, bu da ilk turda seçilme şansını yok ederdi. Ayrıca % 1 lik Saadet partisi tabanın verdiği oyu da göz ardı etmemek lâzım. Zaten Ak partinin milletvekili seçiminde aldığı oy oranı ile bu verdiğim rakam aşağı yukarı aynı seviyede. Tayyip bey; hesap kitap adamıdır ve sürekli seçmenin nabzını, sık sık kontrol ettirerek tabloyu görür ve ona göre strateji geliştirir. Cumhur ittifakı kendi açısından isabetli bir karardı. Ayrıca seçimde merkez sağdaki başka bir ady olan Sn. Akşener’i hedef almaması, hedefe solun adayı Sn. İnceyi koyması da ayrı bir strateji idi.
Sn. Muharrem İnce’nin aldığı oyda ise 2014 Sn Ekmeleddin İhsanoğlu’nun aldığı oya göre 7.8 daha azdır. İyi hatırlıyorum; o seçimde bazı CHP’liler “ MHP kökenli diyerekten” Ekmelettin İhsanoğluna oy vermeyerek, HDP’nin adayı Selahattin Demirtaş’a oy vermişlerdi. Yani burada Muharrem bey in rüzgarı da işe yaramadı.
Meral hanıma gelince 7 ay önce kurulan ve doğum sancıları yaşayan bir partinin adayı olarak aldığı oy küçümsenemez. Bir de, seçimler sırasındaki yaşananlar göz önüne alındığında bu neticeyi normal kabul etmek lâzım.
2018 MİLLETVEKİLİ SEÇİMLERİ
Burada oy kaybeden parti iktidar partisi; Ak parti dir. 2015 milletvekili seçiminde % 49.50 oy alarak 317 milletvekilliği kazanan Ak parti, parti olarak bir mağlubiyete imza attı. Seçimde şunu gördük: Tayyip bey dir, bu oyları alan! Tayyip bey boşuna “yorgunluk” demedi. İktidar rehaveti, bazı bakan ve milletvekillerinin halktan kopuk yaşamaları, teşkilatların onlara ulaşamamalarından doğan kopukluk ve teşkilatların sıkıntıları ve yapılanları; seçmenlere iyi anlatamamaları bu tabloyu getirdi.
CHP de ise geçen seçime göre oy kaybı; 2.67. Ancak genç seçmenlerin oyu, bu rakamın daha büyük olmasını engelleyen faktördür. Birde HDP’ye seçim barajını aştırmak için verdirilen oylar da CHP nin oylarının gerilemesine sebep oldu. İYİ partinin kuruluşunda esen havaya göre birçok CHP’li, İYİ partiye oy vereceklerini söylüyorlardı ama CHP’den İYİ partiye oy gitmedi ki; İYİ partililerin faturayı CHP’ye çıkarmaları boşuna değil.
MHP ye gelince; Cumhur ittifakına girerek en akıllıca stratejiyi uygulamaya soktu. MHP’den ayrılanların kurduğu İYİ parti dezavantajına rağmen, barajın altına düşmeyişi ve bu seçimi % 1’e yakın oy kaybı ile göğüslemesi bir çok seçim tahmini yapan analistler ve tahmincileri ters köşeye yatırdı diyebiliriz.
HDP ise gerek CHP’den gerekse diğer sol fraksiyon partilerinden aldıkları oy ile % 0.94 gibi bir artışa imza attılar. Bu destek olmasaydı; HDP baraj altında kalacaktı. CHP; Tayyip bey düşmanlığı ile HDP’yi meclise soktu.
İYİ partiye gelince; gerek kuruluşu sırasında gerekse kuruluş sonrası yaşadığı sıkıntılar, engellemeler ve kuruluşundan yedi ay sonra seçime gitmenin dezavantajları göz önüne alındığında alınan % 9.96 lık oy oranı küçümsenmemeli. Ancak, seçim öncesi Sn. Kılıçdaroğlu’nun hamleleri ve millet ittifakı da onları meclise sokan akıllıca bir siyasetti. Önemli olan; bundan sonraki stratejileri ile erimeye mi gidecekler, yoksa daha yükseklere mi çıkacaklar bunu kendilerinin çalışmaları, halka ulaşmaları ve tavırları belirleyecek.
Seçim sistemindeki başka bir garabete gelince; aralarında % 0.60 gibi çok küçük bir oranı yakalayan HDP ; MHP’den 18 milletvekili fazla çıkarırken, aralarında % 1.74 lük fark ile İYİ partiden 24 milletvekili daha fazla çıkarmış oldu. CHP ise 2015 seçimlerine % 25.32 oy oranı ile 134 milletvekili çıkarabilmişti. 2018 seçimlerinde ise; oy kaybedip % 22.65 ile daha fazla milletvekili çıkardı: 146.
Peki adalet bunun neresinde?
Seçimi kim kazandı kararı siz verin!
EROL MARAŞLI
YORUMLAR