SITMA

Uzun yıllar önceydi, görevli olarak bir iş seyahati için Mozambik’e gitmem gerekiyordu. O zamana kadar kulaktan duyduğum konulara apar topar dalmam gerekmişti. En başta da Afrika’daki hastalıklar ve giderken yapılması gereken veya tavsiye edilen aşılar vardı.
Ben önceliği aşılara verdim ve bu konuyu hem öğrenmek hem de aklıma yatarsa yaptırmak üzere sağlık bakanlığının ilgili birimine gittim.

Gideceğim ülkeyi sordu yetkili, listeyi inceledi ve bana şart koşulan bir aşı olmadığını ama istersem tedbiren sıtma aşısı olabileceğimi söyledi. Ben de aşının içerisinde ne olduğunu sordum. İşte o an öğrendim, virüslere tedavi amaçlı bir aşı olmadığını, sadece ölmüş virüsün vücuda enjekte edilmek sureti ile bağışıklık sisteminin bu virüsü tanımasının ve kendisini korumak için antikor üretmesinin sağlandığını.

-Yani “Siz bana karşılaşmaktan korktuğum virüsün ölüsünü enjekte edeceksiniz? diye sordum.
-Yetkili “aynen” diye cevapladı.

Bu cevap karşısında irkildim ve düşünmek için müsaade isteyerek ayrıldım oradan.
Aklıma hiç yatmamıştı bu aşı. Cesaret edeceğim ve aşı olmadan gideceğim dedim kendi kendime.

Hazırlıklarım bitti, uçuş da güzel geçti ve 3 gün kalacağım otele yerleştim. İhracatçı birlikleri heyeti ile gittiğim için, evvelden tanımadığım ama Afrika’yı çok iyi bilen ve yıllardır bu ülkelere gidip gelmek sureti ile artık buraların kurdu olmuş birkaç arkadaş buldum kendime.

Akşam yemeğinde sıtma ve aşı konusunu açtım.
Çok tecrübeli bir firma temsilcisi arkadaş müthiş bilgiler verdi:
 "Ben yıllardır Afrika’ya gelip giderim, hiç sıtma aşısı yaptırmadım, 3 kez sıtma oldum, üçü de farklı ülkelerde oldu, batı Afrika’da da doğu Afrika’da da oldum. Buralarda sıtmanın tek tedavisi var. Kinin vererek dinlendiriyorlar hastayı, çok yüksek ateş ve terlemeyle seyrediyor hastalık, vücut virüsle savaşmak için antikor üretmeye çalışıyor, bolca su veriyorlar ve hareket ettirmiyorlar. Genellikle kurtuluyorsun, fakat kurtulamayanları da gördüm. Sıtma virüsü taşıyan tip dişi sivrisinek hava karardıktan sonra ortaya çıkar ve işte bu saatten sonra dışarıda durmamaya dikkat edersen yeterli bence" dedi.

"Odanda cibinliğini muhakkak kur ve yatmadan önce de odayı gözle bir kontrol et sgörünürde sivrisinek var mı yok mu diye.” diye de ekledi. 

O yemekte öğrendiğim başka bir detay ise, Afrika’da birden çok çeşit sıtma virüsü olduğu ve ülkeden ülkeye de değişik varyasyonlarının olduğuydu.

Ayrıca başka katılımcılar da vardı ve hepsi de benzer doğrultuda tecrübelerini paylaştılar. Çok keyifli ve öğretici bir yemek olmuştu benim için. Seyahatim süresince bu arkadaşların tavsiyelerini uyguladım.

Sonrasında çeşitli kereler yine Afrika’ya gitmem gerekti, her seferinde aynı şekilde hareket ettim ve çok şükür bu güne kadar sıtma veya benzeri bir hastalıkla  karşılaşmadım.

İki yıldır hayatımıza giren ve dünyayı alt üst eden covid19 da bir virus ve yüzlerce influenza(grip) virüsünün bir çeşidi.

Dikkatli olmak, bağışıklık sistemimizi güçlü tutmak en önemli tedbir bence.

Virüssüz günler dilerim.

Not: Sıtma: Sıtma, plazmodium adı verilen bir parazitin sebep olduğu ateşli bir hastalıktır. Parazit, dişi anofel sivrisineklerin ısırıkları yoluyla insanlara ulaşır. Sıtmaya sahip kişiler genellikle yüksek ateş ve titreme ile kendilerini çok hasta hissederler. Hastalığa ılıman iklimlerde çok nadir rastlanırken, tropikal ve subtropikal ülkelerde sıtma hala yaygın olarak görülmektedir.
Birçok sıtma paraziti, hastalığı tedavi etmek için kullanılan en yaygın ilaçlara karşı dirençlidir. Uzun süreli sıtma durumlarında, karaciğer ve dalakta büyür ve devamında da sarılık, kansızlık gelişebilir. Solunum şikayetleri ve hatta zatürre gelişebilir. Sıtma, sivrisinek sokması dışında; kan transfüzyonu, organ transplantasyonu, greftler ve kontamine enjektör veya iğnelerin ortak kullanımı ile de insanlara bulaşabilmektedir.
Kinin, mikropları, mayaları, bazı asalakları, hele sıtma yapan plazmodueni yok eder. Ayrıca, iştah açıcı, kalp düzenini ayarlayıcı özellikleri de vardır. Bütün bunlardan başka, iltihap giderme, ateş azaltMa, az da olsa ağrıları dindirme gibi faydaları varsa da bu bakımlardan her zaman faydalı olmaz.

Saygı ve sevgiyle.
Cem Öztürk
[email protected]
507 772 6060